Aukcja Prac na Papierze / 28 października 2017

5. Stanisław Ignacy Witkiewicz | Portret kobiety – Janiny Czerbakowej z d. Soborskiej, II voto Bulandowej, 3 IX 1929 r.

Strona głównaAukcje archiwalne Aukcja Prac na PapierzePortret kobiety – Janiny Czerbakowej z d. Soborskiej, II voto Bulandowej, 3 IX 1929 r.
powrót
5
Portret kobiety – Janiny Czerbakowej z d. Soborskiej, II voto Bulandowej, 3 IX 1929 r.

Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885 Warszawa - 1939 Jeziory na Polesiu)

Portret kobiety – Janiny Czerbakowej z d. Soborskiej, II voto Bulandowej, 3 IX 1929 r.

pastel, papier, 62,5 × 48,4 cm w świetle oprawy
sygn. i dat. l. d.: Witkacy 1929 3/IX i opis. p. d.: NP1 (T.E)

Pochodzenie: Od 1970 r. w kolekcji prof. Janusza Jeljaszewicza, wybitnego mikrobiologa i kolekcjonera prac Witkacego
Ekspertyza dr Anny Żakiewicz (witkacolog) z dn. 18.08.2017 r.
Reprodukowany w:
Stanisław Ignacy Witkiewicz 1885–1939. Katalog dzieł malarskich, oprac. I. Jakimowicz, przy współpracy A. Żakiewicz, Muzeum Narodowe, Warszawa 1990, poz. I 1034 [jako „Doktorowa Bulandowa”]
„Janina z Soborskich Czerbakowa, II voto Bulandowa (1892–1976) w chwili wykonywania jej portretu przez Witkacego była żoną Adama Wiktora Czerbaka (1874–1931) – lekarza, nauczyciela, publicysty i wydawcy. W czasie I wojny światowej urządzał on w Zakopanem seanse spirytystyczne i występował jako hipnotyzer. W 1921 r. zamieszkał na stałe w Zakopanem, gdzie w latach 1922–1924 wydawał cykl jednodniówek („Bagno Zakopiańskie”, „Targowica Zakopiańska”, „Młot Zakopiański”, „Pręgierz Zakopiański”), w których publikował paszkwilanckie artykuły atakujące władze miejskie oraz miejscowe znakomitości, w związku z czym był jednym z najbardziej nielubianych tam ludzi. Poza tym malował, pisał dramaty i komponował, co sprzyjało jego kontaktom z zakopiańskim kręgiem artystycznym. W sierpniu 1930 r. Witkacy wykonał dwa jego portrety (oba zaginione), jeden z nich określił jako „szarlatańskoje lico” (po rosyjsku: twarz szarlatana) i uznał za nieudany, więc wykonał drugi (typ B + d) za 100 zł. Rok wcześniej artysta sportretował żonę Czerbaka, Janinę i zakwalifikował jej wizerunek do typu E, ktory według Regulaminu Firmy Portretowej zakładał „dowolną interpretację psychologiczną według intuicji firmy”. W praktyce Witkacy stosował tę konwencję w portretowaniu kobiet, których uroda robiła na nich wrażenie. Portret wykonany 3 września 1929 r. przedstawia ciasno skadrowaną głowę kobiety osadzoną na stosunkowo długiej szyi. Takie ujęcie dodaje wizerunkowi ekspresji i występuje ono w twórczości artysty o wiele rzadziej niż typowe popiersie. Niewątpliwym atutem tego portretu są też wielkie oczy modelki, z uwagą wpatrzone w widza. Ich nieco smutny wyraz oraz zaciśnięte usta o wąskich wargach mogą sugerować jakieś problemy, co było pewnie związane z opisanymi wyżej nienajlepszymi relacjami jej męża z otoczeniem. 12 września 1929 r. artysta napisał do przebywającej w Warszawie żony: „Dziś skończyłem Czerbakową.” [zob. S.I. Witkiewicz, Listy do żony (1928–1932), oprac. J. Degler, Warszawa 2007, s. 146]. Nie jest wykluczone, że chodzi tu o omawiany portret, zaczęty 9 dni wcześniej, jest też jednak możliwe, że Witkacy, wykonał wtedy kolejny wizerunek tej osoby, ale losy tej pracy pozostają nieznane. Po śmierci pierwszego męża, Janina Czerbakowa wyszła ponownie za mąż – poślubiła Edmunda Bulandę (1882–1951), archeologa, profesora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (w 1938 r. został jego rektorem), który w latach 1920–1939 sprawował funkcję prezesa lwowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, a po 1945 r. wykładał na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1970 r. portret trafił do krakowskiej Desy, gdzie został zakupiony przez profesora Janusza Jeljaszewicza (1930–2001) (…)”
Fragment ekspertyzy dr Anny Żakiewicz Warszawa, 18.08.2017

Stanisław Ignacy Witkiewicz
Syn Stanisława - malarza, krytyka i pisarza. Pseudonim artystyczny - Witkacy. Znany również ze swoich dokonań na polu literatury i dramatu. Wychowanek carskiego Korpusu Paziów w Petersburgu. Oficer gwardii carskiej w I wojnie światowej. W 1914 roku odbył długą podróż, ekspedycję naukową do Australii wraz z Bronisławem Malinowskim. Wychowany w aurze modernizmu w Krakowie i Zakopanem. Teoretyk sztuki, formista, współpracownik "Zwrotnicy", twórca teorii "Czystej Formy" - "....wartość dzieła sztuki nie zależy od uczuć życiowych w nim zawartych ani od doskonałości odtworzenia przedmiotów, a jedynie polega na jednolitości konstrukcji czystych elementów formalnych" Uważał, że twórczość artystyczna jest sposobem wyrażenia "Uczucia metafizycznego". Do połowy lat 20. tworzy malarskie fantazje, które dziś można określić jako pośrednie między modernizmem a surrealizmem. Od tego też czasu uprawia głównie twórczość literacką, która przyniosła mu z czasem światową sławę.
Tworzył prace malarskie w pracowni portretowej, gdzie obowiązywał cennik i wzory do zamówienia kolejnych "odejść" od realizmu portretowanej osoby na rzecz jej artystycznej wizji ekspresjonistycznej. Twórczość portretowa Witkacego była przez długi czas odbierana jako ekstrawagancja artystyczna i osobliwość. Weryfikację i potwierdzenie geniuszu artysty przyniosły następne lata. W 1983 roku wielki sukces w Paryżu miała jego wystawa w Centre Georges Pompidou. Artysta zginął tragicznie w 1939 roku. Popełnił samobójstwo w obliczu sowieckiego najazdu na Polskę, który potraktował jako koniec cywilizacji.
Czytaj więcej
Cena wylicytowana
64 000 zł
Zapytaj o obiekt
Chętnie odpowiemy na każde pytanie!
+48 58 550 16 05
Treści zawarte w niniejszej witrynie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią oferty handlowej w rozumieniu art. 66 §1 Kodeksu Cywilnego.

Sopocki Dom Aukcyjny Sp. z o.o.

ul. Boh. Monte Cassino 43

81-768 Sopot

 

58 550 16 05

Licytuj on-line
dzięki naszej aplikacji!
Google PlayGoogle Playzobacz więcej
Newsletter
Dołącz do newslettera i bądź na bieżąco!
Zapisz się